Przepisy UE zapewniają wszystkim przewoźnikom, europejskim i pozaeuropejskim, takie same prawa i możliwości dostępu do usług transportu lotniczego. W branży lotniczej kluczową rolę pełnią: AS/EN 9100, EASA Part 145 oraz EASA Part 21. Czym charakteryzuje się każda z nich oraz w jakim celu zostały one wprowadzone? Oto one.
AS/EN 9100
Norma AS 9100 została wprowadzona w październiku 1999 r. przez Stowarzyszenie Inżynierów Motoryzacji i Europejski Instytut Techniki Motoryzacyjnej. Mimo, że bazowała na normie ISO 9001, za podstawę przyjęto systemy zarządzania jakością dla małych i dużych organizacji.
Celem niniejszej normy jest znormalizowanie i określenie wymagań jakościowych dla tych poszczególnych branż lotniczych, z dodaniem 3 załączników z normami i wymogami mającymi zastosowanie do przemysłu lotniczego i kosmicznego, na przykład w przypadku konieczności sporządzenia FAI (First Article Inspection), a więc dokumentu, który jest obowiązkowy przy pierwszej produkcji wyrobu lub przy zmianie czegoś na istniejący produkt.
Norma EN 9100:2018 ma za zadanie uwzględnić znaczenie i potrzebę każdej organizacji, zapewniając jednocześnie, że jej produkty niezgodne z wymogami są identyfikowane i kontrolowane w celu zablokowania ich użycia lub dostawy. Organizacja musi podjąć odpowiednie działania w celu zwalczenia przyczyny usterki. Działania te powinny być ujęte w planie kontroli, który zapewnia:
- określenie odpowiedzialności i autorstwa wyrobów niezgodnych z wymaganiami oraz sposobu ich zagospodarowania, tj. złom lub przeróbka, w celu wsparcia procesu decyzyjnego osób do tego uprawnionych;
- opis działań podjętych w celu ograniczenia skutków niezgodności wykrytej w innych procesach, produktach lub usługach;
- czas reakcji do innych dostawców lub zainteresowanych stron na niezgodne produkty już dostarczone;
- definicja działań korygujących podjętych w odniesieniu do niezgodnych wyrobów i/lub usług wykrytych po dostawie, jak również ich skutków.
Działanie, którego celem jest zarządzanie i monitorowanie produktów niezgodnych z wymaganiami jest w interesie każdej firmy, jak i jej klientów, wziąwszy pod uwagę, że zarówno czas wykrywania, jak i czas reakcji na usterkę jest dużo krótszy niż przed wprowadzeniem normy w życie.
EASA Part 145
Rozporządzenie EASA Part 145 to dokument ustanawiający wymagania mające zastosowanie do instytucji obsługi technicznej, które zostało przyjęte jako aneks II do rozporządzenia Komisji (UE) nr 1321/2014 z dnia 26 listopada 2014 roku „w sprawie nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych oraz lotniczych producentów, części i wyposażenia, a także w sprawie zatwierdzania organizacji i personelu zaangażowanego w te zadania”.
EASA Part 21
Na podstawie Rozporządzenia UE 2018/1139 Komisja UE wydała m.in. rozporządzenie (UE) 748/2012. Część 21 tychże przepisów reguluje zatwierdzanie organizacji projektujących i produkujących statki powietrzne oraz certyfikację wyrobów, części i wyposażenia samolotów.
Dla firm działających w branży lotniczej, które zajmują się produkcją części oraz wyposażenie dla samolotów i innych statków powietrznych, wdrożenie normy EASA Part 21 jest kluczowe. Wśród korzyści płynących z jej wdrożenia, możemy wyróżnić m.in.:
- Znaczącą poprawę wydajności wynikającą z proaktywnego podejścia do zarządzania certyfikacją i produkcją,
- Zmniejszenie strat wynikających z przeróbek, opóźnień i integralności produktu,
- Zwiększoną wydajność organizacyjną,
- Zwiększone zaufanie organów regulacyjnych,
- Zmniejszone ryzyko wynikające z ponoszonej odpowiedzialności.
Wprowadzenie normy EASA Part 21 wiąże się jednak również z pewnymi wyzwaniami. A są to:
- Równoważenie wymagań organu nadzorującego i klienta w celu dostarczenia bezpiecznych, zgodnych z wymaganiami i efektywnych kosztowo projektów i produktów.
- Zapewnienie zgodności systemów projektowania/produkcji ze wszystkimi aspektami części 21 przy jednoczesnym dążeniu do maksymalnej efektywności biznesowej.
- Zarządzanie skutecznym planem certyfikacji w celu zapewnienia solidnego i efektywnego wykazania zgodności ze specyfikacją certyfikacyjną.
- Koordynacja funkcji projektowych i produkcyjnych.
- Identyfikacja i rejestracja wymagań.
- Uzyskiwanie nowych zatwierdzeń i utrzymywanie istniejących zatwierdzeń przy niewielkich zakłóceniach w istniejących i działających już systemach zarządzania.
Wdrażanie norm
W obliczu wyzwania, jakim jest wdrażanie norm lotniczych i po to, by uniknąć nieścisłości oraz pomyłek na tej drodze, ważna jest współpraca z firmą specjalizującą się tego typu działaniach oraz korzystanie ze specjalistycznych szkoleń w tym zakresie.