Obowiązek alimentacyjny najczęściej kojarzy się z prawem rodzinnym i płaceniem na utrzymanie dziecka. Jednak przyznawane są także alimenty na małżonka. Aby się o nie ubiegać muszą zostać spełnione pewne warunki, od których również zależy czas płacenia alimentów.

Kiedy przyznawane są alimenty?

Oboje małżonków ma obowiązek według własnych sił oraz możliwości finansowych zaspokajać potrzeby swojej rodziny. W przypadku gdy jeden z małżonków nie wywiązuje się z tego obowiązku, drugi małżonek może ubiegać się w sądzie o alimenty. Orzeczenie sądu pozostaje w mocy również po rozstaniu małżonków, jednak w tym przypadku istnieje możliwość wystąpienia do sądu z żądaniem uchylenia lub zmiany orzeczenia.

Oczywiście po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód również można starać się o alimenty, zarówno w trakcie procesu rozwodowego jak i po jego zakończeniu. Istnieją dwie sytuacje w których możliwe jest ubieganie się o alimenty od małżonka. Pierwszą z nich jest niedostatek małżonka po rozwodzie. Według Sądu Najwyższego, za małżonka żyjącego w niedostatku uważa się taką osobę, która nie jest w stanie swoimi staraniami zaspokoić własnych potrzeb życiowych. Nie posiada wynagrodzenia za pracę, renty, emerytury ani dochodów z własnego majątku.

Drugi przypadek to sytuacja, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, a sam rozwód wpływa negatywnie na sytuację materialną niewinnego małżonka.

Przykładowo, gdy małżonek posiadający znacząco wyższe dochody, został uznany przez sąd winnym rozpadu związku z powodu np. zdrady, drugi małżonek może żądać od niego na drodze sądowej alimentów.

Rozwód nie musi powodować niedostatku małżonka niewinnego wystarczy, że spowoduje znaczące pogorszenie jego sytuacji materialnej.

Jak się starać o alimenty?

W celu uzyskania alimentów od małżonka należy złożyć pozew o alimenty do wydziału rodziny i nieletnich w sądzie rejonowym. Powinno się w nim zawrzeć: wszelkie informacje na temat kosztów utrzymania mieszkania (rachunki, czynsz, media), zaświadczenie od lekarza o stanie zdrowia, rachunki za ewentualne lekarstwa, zaświadczenie o dochodach (zaświadczenia z urzędu pracy, w przypadku osób pobierających zasiłki z opieki społecznej – decyzje o przyznaniu świadczeń, odcinki renty, emerytury itd.). W przypadku, gdyby zmieniły się okoliczności można wystąpić do sądu o podwyższenia alimentów.

Kiedy wygasa obowiązek płacenia alimentów?

Obowiązek płacenia alimentów wygasa:

• w przypadku śmierci jednego z małżonków,
• w momencie zawarcia nowego związku małżeńskiego przez małżonka uprawnionego,
• z upływem 5 lat od orzeczenia sądu o rozwodzie (tylko w przypadku, gdy zobowiązany do płacenia alimentów małżonek nie został uznany za winnego rozpadu pożycia małżeńskiego),
• w sytuacji, gdy roszczenie nie jest zgodne z zasadami współżycia społecznego,
• w razie zmiany stosunków, gdy odpadnie już potrzeba udzielania wsparcia byłemu małżonkowi lub gdy sytuacja materialna małżonka zobowiązanego ulegnie pogorszeniu.

Przedłużenie obowiązku alimentacyjnego

W przypadku gdy małżonek zobowiązany nie został uznany za winnego rozpadu małżeństwa, obowiązek alimentacyjny trwa 5 lat od daty orzeczenia sądu. Jednak istnieje możliwość wydłużenia tego okresu, pod warunkiem, że:

• zachodzą wyjątkowe okoliczności np. całkowita utrata zdolności do pracy,
• przyczyny uzasadniające przedłużenie obowiązku powstały przed upływem 5 lat od orzeczenia sądu,
• małżonek uprawniony złoży pozew o przedłużenie obowiązku alimentacyjnego lub podniesienie kwoty alimentów (może to zrobić po upływie 5 lat od daty rozwodu).