Nastolatek to najtrudniejsza do zrozumienia grupa społeczna. Wszystkim – nauczycielom, rodzicom, szkolnym pedagogom i innym wydaje się, że wiedzą, czego tak naprawdę potrzebuje współczesna młodzież. Powstaje w takim razie pytanie, dlaczego większość nie potrafi porozumieć się z nastolatkami? Jakie zachowania mogą być niepokojące, a jakie po prostu za takie przyjmujemy? Jak pomóc dziecku, które wpadło w uzależnienie?
Jakie zachowania nastolatków na ogół niepokoją rodziców?
Nagła zmiana zachowania
Najczęściej mówi się o tym, że niepokojącą zmianą jest dziwny wygląd, agresywna postawa lub nagłe zamykanie się ze swoimi sprawami za drzwiami pokoju, które często przewija się na liście zachowań sugerujących, że może stać za tym zażywanie narkotyków.
Może, lecz nie musi. Nastolatki mają bardzo silną potrzebę zachowania prywatności, co nie tylko ma swoje podłoże w naturalnym czasie dojrzewania, lecz w sumie jest też mocno uzasadnione zachowaniami rodziców i nauczycieli – zastanów się nad tym, zanim spróbujesz przeszukać pokój swojego dziecka, wypytywać na siłę, kto dzwonił, komentować relację z osobą odmiennej płci, lub zabierać telefon podczas prowadzenia lekcji.
Manifestacja siebie
W tym wieku silnie wykształca się chęć zamanifestowania siebie, co nieodłącznie wiąże się z odmiennym wyglądem – jak w przeciwnym razie pokazać swoją wyjątkowość? Dochodzi tutaj również silna agresja – bierze się ona z burzy hormonów, a także niestety w dużej mierze z winy nas, dorosłych.
Często nie bierzemy na poważnie problemów młodych, trzymamy pod kloszem, krytykujemy, zabraniamy i kpimy. Wszechstronne podważanie sposobu myślenia, wszechobecna kontrola i chęć upychania w sztywne ramy drażni każdego – co dopiero mówić o nastolatku, który tak intensywnie przeżywa ten czas?
Jakie zachowania powinny NAPRAWDĘ niepokoić?
- Agresja u dojrzewającego dziecka jest dosyć typowym zachowaniem, jednak w normalnej sytuacji pojawia się ona raz na jakiś czas. Niepokojąca może być ciągłość agresywnych zachowań – porozumienie z dzieckiem staje się praktycznie niemożliwe, nawet w najprostszej sytuacji. Powodem mogą być narkotyki, lecz też wyjątkowo silne przeżywanie pewnego zdarzenia, nierzadko łączące się z poczuciem niemożności podzielenia się nim.
- Warto wspomnieć o zażywaniu wszelkiego rodzaju używek. Bez względu na to, czy chodzi o alkohol, narkotyki czy też gry, nierzadkim towarzyszem uzależnień są samookaleczenia. Młodzież na ogół często boryka się z niskim poczuciem własnej wartości, a stosowanie używek może to poczucie dodatkowo nasilić.
- Częstym miejscem pojawiania się skaleczeń są przeguby rąk, dlatego też zwróć uwagę na noszenie przez dziecko odzieży z długimi nogawkami i rękawami w czasie ciepłych dni. Nie popadajmy jednak od razu w panikę – nastolatki często po prostu wstydzą się swojego ciała, z czym jednak naturalnie nie można zostawiać ich samych.
- Może też pojawić się zaniedbanie swojego wyglądu – nastolatek zaczyna wyglądać niechlujnie, nie dba o swój ubiór, co nierzadko idzie w parze z wycofaniem się z życia społecznego, z kontaktów z rodziną i znajomymi.
- Może pojawić się znużenie i apatia, niedobór lub nadmiar snu, a także pogorszenie koncentracji.
Jak poznać, że nastolatek wpadł w uzależnienie?
Powyższe objawy mogą być sygnałem, że Twoje dziecko wpadło w uzależnienie, lecz jest to o tyle mylące, że młodzi mogą reagować w ten sposób na mnóstwo innych rzeczy w swoim życiu. Poniżej przedstawiamy sygnały, które mogą skłonić do większych podejrzeń.
- Łamanie powszechnie przyjętych norm społecznych.
- Popadanie w konflikty z prawem.
- Zainteresowanie tematyką śmierci.
- Nagłe wyjścia po krótkich telefonach.
- Częste dolegliwości fizyczne.
- Gorsze zdolności intelektualne.
- Częsty katar i przekrwione oczy.
- Nagła, duża utrata wagi.
Jak pomóc uzależnionemu dziecku?
Przede wszystkim postaraj się zacząć rozmowę delikatnie i nie wywołuj nacisku. Nie okazuj zbędnych emocji i przygotuj się zawczasu na to, że możesz usłyszeć coś bardzo nieprzyjemnego.
Kluczem do sukcesu jest wysłuchanie dziecka od początku do końca, bez osądzania i komentowania. Spróbuj nie dawać rad i nie sugerować rozwiązań. Jest to etap, w którym na nowo trzeba zbudować zaufanie, dlatego ma on tak duże znaczenie. Czasem jednak rozmowa nie wystarczy i konieczna jest fachowa pomoc, jaką może zaoferować prywatny ośrodek leczenia uzależnień.