Ochrona środowiska jest niezwykle gorącym i istotnym tematem dyskursu publicznego już od wielu lat i choć często kierowana jest w stronę pojedynczych działań jednostek w codziennym życiu, nie należy zapominać o tym jak znaczący wpływ na otaczające nas ekosystemy ma przemysł i jego nieustanny rozwój.
Każdy postęp ekonomiczny, społeczny i przemysłowy wiąże się ze zmianami, które mogą mieć potencjalnie szkodliwy wpływ na środowisko i to do przedsiębiorców wdrażających te zmiany i dążących do rozwoju własnych firm powinna należeć odpowiedzialność za przeprowadzenie ich w sposób bezpieczny i zrównoważony. Systemy zarządzania środowiskowego oparte o wymagania międzynarodowej normy ISO 14001 zdają się być obecnie jednym z najlepszych sposobów na uświadamianie przedsiębiorców o konieczności rozważania środowiska w każdym podejmowanym przez nich działaniu. Jak ISO 14001 wpływa na zarządzanie firmą, dynamikę jej działania i jakie korzyści niesie za sobą Certyfikacja Systemu Zarządzania Środowiskowego?
Podstawowe założenia i wymagania ISO 14001
Struktura i założenia ISO 14001 opierają się na dwóch podstawowych schematach praktykowanych przez wszystkie normy stworzone na przestrzeni lat przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, czyli ciągłym doskonaleniu działań firmy w kontekście ochrony środowiska oraz zgodności z wymaganiami prawnymi obowiązującymi na rynkach krajowych i międzynarodowych. Norma ISO 14001 wymaga od przedsiębiorców, aby ci wprowadzili do swoich organizacji skuteczny system zarządzania środowiskowego oparty o wymagania normy i umożliwiający między innymi pełną identyfikację własnego wpływu na środowisko.
System ten powinien opierać się na ciągłej analizie ryzyka i zagrożeń we wszystkich obszarach działalności oraz wdrażaniu działań mających na celu całkowitą eliminację bądź znaczącą minimalizację negatywnego wpływu na środowisko, w tym między innymi marnotrawstwa energii, zanieczyszczania otoczenia czy wykorzystywania starych, szkodliwych dla środowiska technologii.[1]
Wśród ważniejszych elementów normy ISO 14001 pojawiają się zagadnienia takie jak precyzyjne określenie celów środowiskowych przedsiębiorstwa czy konieczność wdrożenia nowej, usprawnionej polityki środowiskowej organizacji obejmującej nie tylko jej działania wewnętrzne, ale i wszystkie strony związane z organizacją i określane mianem kontekstu organizacji.
Norma ISO 14001 pozwala wprowadzić w firmie najlepsze praktyki pro-ekologicznego zarządzania środowiskowego, umożliwiając jej jednocześnie bezproblemowe spełnienie wszystkich wymogów prawnych i wykroczenie działaniami znacząco poza to, co jest od współczesnego przemysłu formalnie wymagane.
ISO 14001 – system zarządzania środowiskowego w Twojej firmie
Standard ISO 14001 został opracowany tak, by normę można było zastosować bez względu na branżę, wielkość organizacji czy zasięg jej działalności. W praktyce bowiem o właściwe zarządzanie środowiskowe i pełną kontrolę nad wpływem własnych działań na otaczający nas ekosystem powinni zadbać nie tylko najwięksi przedstawiciele branży motoryzacyjnej, energetycznej czy związanej z utylizacją śmieci i recyklingiem, ale też przedstawiciele branży handlowej i usługowej, branży IT czy innych, mniej utożsamianych z zanieczyszczaniem środowiska obszarów przemysłu. W każdej pojedynczej organizacji istnieje miejsce i pole do poprawy działań i ciągłe doskonalenie własnej polityki środowiskowej i na tym właśnie skupia się ISO 14001.
Standard ISO 14001:2015 jest najnowszym i jedynym obowiązującym od ubiegłego roku wydaniem normy dla systemów zarządzana środowiskowego, udoskonalonym o jeszcze surowsze wytyczne i praktyki dla przedsiębiorstw z różnych stref szeroko rozumianego przemysłu.
Norma ta kładzie wyraźny nacisk na konieczność kontroli wszystkich pojedynczych działań wewnątrz przedsiębiorstwa i ich bezpośredniego wpływ na otoczenie. Jako że jednym z głównych założeń normy jest minimalizacja negatywnego wpływu działań produkcyjnych i procesowych na środowisko, wdrożenie skutecznego systemu zarządzania środowiskowego opartego o ciągłe doskonalenie działań i eliminację ryzyka stanowi obecnie podstawę świadomej działalność pro-ekologicznej i wbrew pozorom przynosi znaczące korzyści nie tylko dla środowiska, ale i samej firmy. W jaki sposób oddziałuje na jej funkcjonowanie?
Wprowadzenie certyfikowanego systemu zarządzania środowiskowego do firmy może całkowicie zmienić dynamikę jej działania, jednak zmian tych nie należy się obawiać – jednym z ważniejszych założeń ISO 14001 jest dążenie do ciągłego doskonalenia i zrównoważonego rozwoju, a przecież to właśnie rozwój jest motorem napędowym działalności każdego przedsiębiorstwa.
Wdrożenie zmian i uzyskanie zgodności z ISO 14001 może być przedsięwzięciem czasochłonnym i kosztownym, ale w efekcie przynosi lepszą organizację pracy, minimalizację marnotrawstwa, lepsze i wydajniejsze technologie i techniki pracy oraz przede wszystkim ogromną świadomość własnego wpływu na środowisko i przewagę konkurencyjną nad przedsiębiorstwami, które nie dbają o wdrożenie ISO 14001 do własnych szeregów.[2]
Jak norma ISO 14001 wpływa na ochronę środowiska?
Zmiana postrzegania przez przedsiębiorstwo i jego przedstawicieli wpływu, jaki wywierają każdego dnia na otaczające ich środowisko nie należy do najłatwiejszych – ludzie nie lubią zmian, choć często niechęć ta wynika wyłącznie z niezrozumienia korzyści, jakie te mogą im przynieść. Certyfikat ISO 14001 powoduje jednak, że firmy coraz większą wagę przywiązują do tego jak ich działania wpływają na otaczające ich środowisko niż tego, jak wysoki zysk można uzyskać z danej produkcji i jak dramatycznych w skutkach skrótów można użyć po to, by maksymalnie go powiększyć.
ISO 14001 nawołuje do minimalizacji marnotrawstwa i oszczędności energii poprzez stosowanie nowszych, lepszych i mniej szkodliwych dla środowiska technologii, które z perspektywy czasu mogą przynieść przedsiębiorstwu jeszcze więcej korzyści. Ci, którzy decydują się na ryzykowne działania i brak poszanowania dla środowiska nie są już w przemyśle mile widziani, a to najlepszy dowód na to że coraz więcej firm dostrzega korzyści ze stosowania ISO 14001. Korzysta na tym nie tylko przemysł, ale przede wszystkim środowisko, które i tak jest już mocno obciążone niezwykle szybkim rozwojem cywilizacyjnym.
Certyfikacja ISO 14001:2015 – najważniejsze korzyści dla przedsiębiorców
Wśród korzyści, jakie bez wątpienia należałoby wymienić w odniesieniu do wdrożenia ISO 14001 jako standardu dla systemów zarządzania środowiskowego znajduje się między innymi łatwość w uzyskaniu pełnej zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska obowiązującymi zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym.
To dzięki systemom zbudowanym w oparciu o ISO 14001 możliwe jest skuteczne i, co najważniejsze, świadome zapobieganie zanieczyszczeniom generowanym przez procesy produkcyjne i generalną działalność firmy oraz znaczące minimalizowanie zużycia energii i zasobów naturalnych. Działania te prowadzą w rezultacie do znaczącego obniżenia kosztów operacyjnych – firma, która po analizie swoich działań i wprowadzeniu wielu istotnych zmian potrafi skutecznie przewidywać ryzyko swoich działań może rozwijać się w sposób zrównoważony, jednocześnie zyskując na braku marnotrawstwa surowców i najbardziej efektywnym wykorzystaniu wszystkich procesów.
Doskonalenie efektywności własnych działań pozwala też na zmianę nastawienia pojedynczych pracowników firmy do kwestii środowiskowych – stosowanie się do wytycznych normy nie powinno wydawać się im nienaturalne i trudne, a wręcz przeciwnie, poprzez dostrzeganie korzyści jakie te niosą zarówno dla środowiska, jak i samej firmy, jednostki mają większą szansę na podjęcie własnej walki z negatywnym wpływem człowieka na środowisko.[3]
[1] https://www.iso.org.pl
[2] https://www.sgs.pl/
[3] https://www.dnvgl.pl/services/iso-14001-system-zarzadzania-srodowiskowego-3360